ارتباطات ژنتیکی بین نمره وضعیت بدنی و صفات تولیدمثلی در گاوهای هلشتاین دوره شیردهی اول

طی سال های متمادی انتخاب برای تولید شیر باعث مشکلات عدیده ای از جمله مشکلات تولیدمثلی در دامداری ها شده است. هدف از این پژوهش برآورد فراسنجه های رکوردهای روزآزمون نمره وضعیت بدنی با تابعیت تصادفی و همچنین بررسی ارتباط این صفت با صفات باروری بود. براین اساس از اطلاعات 42040 رکورد مربوط به 6978 حیوان در دوره شیردهی اول که طی سال های 1384 تا 1392 در تعاونی وحدت استان اصفهان جمع آوری شده بود، استفاده گردید. اطلاعات شجره شامل 88448 حیوان بود که بین سال های 1372 تا 1391 متولد شده بودند. صفات باروری مورد استفاده شامل روزهای باز، نرخ عدم برگشت به فحلی 56 روز بعد از اولین تلقیح آبستنی دوم و تعداد تلقیح به ازای آبستنی دوم بود. برآورد واریانس- کوواریانس های ژنتیکی و محیطی با استفاده از مدل حیوانی و تابعیت تصادفی در نرم افزار dmu و روش aireml صورت گرفت. وراثت پذیری نمره وضعیت بدنی در روزهای مختلف در دامنه 09/0 تا 26/0 با میانگین 13/0 برآورد شد. وراثت پذیری روزهای باز، نرخ عدم برگشت به فحلی بعد از 56 روز در اولین تلقیح آبستنی دوم و تعداد تلقیح به ازای آبستنی دوم با روش 2 صفته به ترتیب 03/0، 05/0 و 02/0 برآورد شد. ارزش اصلاحی دام ها در 305 روز محاسبه و مشاهده شد که اکثر گاوها برای نمره وضعیت بدنی ارزش اصلاحی پایین دارند. همچنین همبستگی بالایی بین رکوردهای روزآزمون در روزهای مختلف شیردهی نشان داد که در کل دوره، صفت نمره وضعیت بدنی تحت تأثیر ژن های مشترکی در طی روزهای مختلف شیردهی می باشد. همبستگی ژنتیکی برای صفات نمره وضعیت بدنی و باروری به روش 2 صفته و با استفاده از ضرائب تابعیت تصادفی کوواریانس ژنتیکی محاسبه شد. بین نمره وضعیت بدنی و روزهای باز همبستگی ضعیف و منفی بدست آمد (10/0- تا 16/0-)که بیشترین آن در اوایل دوره شیردهی بود. همچنین بین نرخ عدم برگشت به فحلی 56 روز در اولین تلقیح آبستنی دوم و تعداد تلقیح به ازای آبستنی دوم به ترتیب همبستگی ژنتیکی مثبت (11/0 تا 26/0) و همبستگی منفی (06/0- تا 30/0-) بود. همبستگی مثبت متوسط بین نمره وضعیت بدنی و دو صفت نرخ عدم برگشت به فحلی و تعداد تلقیح نشان دهنده تغییرات توأم این صفات با هم می باشد به طوری که افزایش افت نمره وضعیت بدنی، شانس آبستنی در تلقیح اول را کاهش و تعداد تلقیح برای آبستنی بیشتری نیاز دارد. به طور کلی نتایج این مطالعه حاکی از این بود که با توجه به ارتباط بین دو صفت نمره وضعیت بدنی و تولیدمثلی، حیوان با نمره وضعیت بدنی با کنترل ژنتیکی بالا می تواند از باروری بهتری برخوردار باشد.